Als je nieuw bent in Nederland, heb je misschien hier en daar al wat vage plannend rondom Koningsdag opgevangen. Dat zorgt alleen wel voor een aantal vragen.
Als je eerste reactie op al deze vragen is ‘wie is de koning?’ en ‘waarom moet ik een onflatteuze tint oranje dragen?’, dan hopen we je tegen het einde van dit artikel genoeg te hebben geïnformeerd om met zelfvertrouwen al het oranje uit je kast aan te trekken.
Waarom “Koningsdag”
Het korte antwoord is dat we de verjaardag van Koning Willem-Alexander vieren. Hij werd geboren op 27 april 1967, vandaar dat Koningsdag op 27 april wordt gevierd.
Deze feestdag begon niet als Koningsdag. De oorsprong van de dag vinden we in 1885, op 31 augustus, toen het voor het eerst werd gevierd als “Prinsessendag” ter ere van de 5e verjaardag van prinses Wilhelmina. Toen Wilhelmina koningin werd, werd de dag Koninginnedag, maar werd pas écht gevierd in 1902, toen Wilhelmina was hersteld van een ernstige ziekte. Dat was het moment dat Nederlandse volk haar gezondheid, en daarna elk jaar haar verjaardag vierde. Koningin Wilhelmina was ontroerd door dit gebaar, en sindsdien is Koninginnedag een officiële feestdag.
Met het overlijden van koningin Wilhelmina kreeg Nederland een nieuwe koningin; Juliana. Zij hield vast aan de traditie om Koninginnedag op haar eigen verjaardag te vieren, daardoor verschoof deze feestdag naar 30 april. Toen koningin Juliana’s dochter Beatrix koningin werd, hield ze als eerbetoon aan haar moeder de viering van Koninginnedag op 30 april; de verjaardag van haar moeder, koningin Juliana, tijdens haar regeerperiode. Naast het eerbetoon is het weer in april ook beter en wat warmer dan op haar eigen verjaardag in januari. Onder Beatrix’ bewind begon de koninklijke familie op deze dag verschillende steden te bezoeken om met het volk te praten. De traditie gaat tot op de dag van vandaag door en je kunt de verslaggeving van hun bezoeken live op tv bekijken of via livestreams op NPO 1.
Toen Willem-Alexander koning van Nederland koning werd in 2013, veranderde de dag in Koningsdag en de datum werd verplaatst naar 27 april. Mocht je je afvragen of het verplaatsen van de datum van de grootste en meest internationaal bekende Nederlandse feestdag jarenlang chaos veroorzaakte, en toeristen 3 dagen te laat aankwamen voor het feest, dan is het antwoord ja. De eerste jaren waarin Willem-Alexander koning is, arriveerden toeristen met verouderde informatie op 30 april in Amsterdam, klaar om te feesten in een volledig oranje menigte, om vervolgens een dag als alle andere te ontdekken. Geen feestjes, markten of grote oranje massa’s te vinden op straat.
Wat te verwachten?
Koningsdag is een nationale feestdag in Nederland, dit betekent dat het een officiële vrije dag is. Veel mensen komen daarom samen en gebruiken de gelegenheid om met vrienden de koning te vieren. Stel je een oranje themafeest voor met ongeveer 17 miljoen aanwezigen, dat is de beste manier om deze dag te omschrijven in een notendop.
De oranje dresscode is optioneel maar absoluut aan te raden. Maar waarom draagt iedereen eigenlijk oranje? De achternaam van de leden van het koninklijk huis is ‘van Oranje’, vandaar dat oranje de nationale kleur van Nederland is. Er is een lange geschiedenis van de oorsprong van deze naam die teruggaat tot Willem van Oranje in de zestiende eeuw.
Naast het feit dat iedereen zich in oranje uitdost, zijn er verschillende festiviteiten door het hele land te vinden. Een van de kenmerkende activiteiten van Koningsdag is de vrijmarkt. Tijdens deze periode mogen mensen hun oude spullen op straat verkopen zonder vergunning, wat bijdraagt aan een fair-achtige sfeer. Op deze vrijmarkten zetten jong en oud hun kraampjes op om spullen van zolder te verkopen maar je ziet ook kinderen instrumenten spelen of zelfgemaakte items te verkopen. De vrijmarkt leeft echt in de stad, je zal weken van tevoren al stukken stoep met krijt en een naam zien – zo claimen mensen al ruim van te voren het beste plekje van de stad. De beste beloning na het rondsnuffelen op vlooienmarkten is een oranje tompouce. Dit zoete gebakje is het hele jaar door verkrijgbaar, maar krijgt een oranje make-over om volledig bij de sfeer van Koningsdag te passen.
Het ideale programma voor de dag zou beginnen met wat rondstruinen in je buurt, waarbij je wat parels op de lokale vrijmarkt scoort, (en mogelijk een grote hoeveelheid rommel vindt), daarna zul je merken dat er genoeg feesten en festivals zijn om bij te wonen in elke grote stad van Nederland. Daar geniet van de feestvreugde in een oranje menigte, geniet van de eerste zonnestralen van de lente en hef je glas op de verjaardag van de Koning.